截影/ 自原住民電視台電視畫面 (請點圖放大) |
|
標文 / 小米園網站工作室 製作 (請點圖放大) |
|
3-1│3-2 |
『蔡英文總統代表政府向原住民族道歉文』
“vecik ta kinitjauvalitan nua cung tung a
ti Cai ing un tua siihu a pudjavadjavai
tua kacalisiyan”
2016年8月1日
二十二年前的今天,我們憲法增修條文裡的「山胞」正式正名為「原住民」。這個正名,不僅去除了長期以來帶有歧視的稱呼,更突顯了原住民族是臺灣「原來的主人」的地位。
tucu a qadaw ka sika 22 a cavilj a
pitjaisangas, azua “sanpaw” aya vecik
itua tja kimpu, pinavalitan anga tua “
yuncuming” aya tja kangadanan.
aicu a pinavalitan a seman kangadanan,
inika amin a semualap tua pinakacuan ta
sinisan paqetelng a papungadan, pakeljang
anga uta tu avan a kacalisiyan a
“kaqulidan a kaimazan i taiwan a caucau”.
站在這個基礎上,今天,我們要更往前踏出一步。我要代表政府,向全體原住民族,致上我們最深的歉意。對於過去四百年來,各位承受的苦痛和不公平待遇,我代表政府,向各位道歉。
tucu a qadaw, tjakasimazai a temagilj a
pacun, sa tja patjaljiaqayaw anga itjen
tu tadjekuacan. uri kitjauvalit aken tua
siihu, a pasemalaw tua tjaljavavavan a
kipaqaljai tua kakazuku anga a
kacalisiyan a mapuljat. uri sevalit aken
tua siihu, a kipaqaljai a pudjavadjavai
tjanumun a mapuljat, itua sitjaisangasan
a 400 a cavilj, a masa nu kipaula kata
inika pinapapamamavan a kilalaing
tjanumun.
我相信,一直到今天,在我們生活周遭裡,還是有一些人認為不需要道歉。而這個,就是今天我需要代表政府道歉的最重要原因。把過去的種種不公平視為理所當然,或者,把過去其他族群的苦痛,視為是人類發展的必然結果,這是我們今天站在這裡,企圖要改變和扭轉的第一個觀念。
masalu aken, kumalji a patje tucu, ita
tjakinatevteveljan, izuanan a kimapida a
caucau a kinemnemnem tu sikuda a
pudjavadjavai ayaya. saka avan aicu, a
uri ku sitjaljumaza tucu a qadaw a
kitjauvalit tua siihu a pudjavadjavai a
kipaqaljai. saka a patjara inika
pinapapamamavan, kata kinipaulan nua zuma
zuku a kasicuayan, izua sakamayan a
namatazua itua pinasasevalivalitan nua
caucau ayaya a sipacunan, avan a tja
sinika imaza a nasaljinga tu pavalit tu
mumalj a semangas.
讓我用很簡單的語言,來表達為什麼要向原住民族道歉的原因。臺灣這塊土地,四百年前早有人居住。這些人原本過著自己的生活,有自己的語言、文化、習俗、生活領域。接著,在未經他們同意之下,這塊土地上來了另外一群人。
歷史的發展是,後來的這一群人,剝奪了原先這一群人的一切。讓他們在最熟悉的土地上流離失所,成為異鄉人,成為非主流,成為邊緣。
pai ku madjuludjuluaw a ku kai a qivu, a
pasemalaw tuki anema patarevan nua
pudjavadjavai tua kacalisiyan. aicu a
kadjunangan i taiwan, pitjaisangas tua
400 a cavilj izuanga a caucau a kaimazan.
aicu a marka caucau imaza izua niamadju
angata a sikacu, a kai, a bungka, a
kakudanan, a sikavaljuljutan.
pitjaivililjanga, manu izua a taciuran a
caucau inika pinusaluan, sa pangtjez a
semamaza taicu a kadjunangan. saka itua
nacemalivat a likisi, aicu a tjaivililj a
nakitevalj a caucau, qavan anga tua
nanemanemanga a penuljat a kaimazan a
caucau. pai sapakalivui anga a
penulingelingetj tiamadju a kemasi tua
kinatavakan a kadjunangan, saka masan
tjeqaljaqalja anga caucau, ini anga ka
tiamadju a malailaing, sinantailj anga a
caucau tiamadju.
一個族群的成功,很有可能是建立在其他族群的苦難之上。除非我們不宣稱自己是一個公義的國家,否則這一段歷史必須要正視,真相必須說出來。然後,最重要的,政府必須為這段過去真誠反省,這就是我今天站在這裡的原因。
a namirazek a kinakunian, palemek tu
liningedjelj a pitua siselapai nua zuma
nu zukuan. nu uri kipasemalaw tjen tu
kananguaqan a tja kukka, tjara tja
sanpazangalen aicu a tja pinacalivat a
likisi, sa tja pasemalavan a paquliqulid
a kinakemudamudan. saka nakuya inika
kemasi varung a siihu a kipalikuz tua
namayatucu a pinacalivat katjaisangas,
pai avan aicu a ku sinikalingdjelj tucu a
qadaw i maza.
有一本書叫做「臺灣通史」。它的序言的第一段提到:「臺灣固無史也。荷人啟之,鄭氏作之,清代營之。」。這就是典型的漢人史觀。原住民族,早在幾千年前,就在這塊土地上,有豐富的文化和智慧,代代相傳。不過,我們只會用強勢族群的角度來書寫歷史,為此,我代表政府向原住民族道歉。
izua ita sapitj a pinaka “ taiwantungse”.
ita sangasangasan a kai a takalan,
napatjanema a “ neka nu likisi na se
taiwan. se hullanda a caucau a na
patagilj, lja ceng a caucau a
nakipusengsengan, pinaljavakan na cingtai
a nakilalaing,” aya. aicu a kai,
makeljang aravac tu sikinemneman nua
pairang a caucau. a kakazuku a
kacalisiyan, ka pida kuzulj a cavilj a
pitjaisangas, imaza anga tusa kadjunangan,
izuanga a martimaljimalji a natemalidu a
bungka kata puvarungan, saka pazuruzurung
a pinasasevalivalitan anga. ljakua, a tja
sivecikan tua likisi, tja sinikilaing tua
tjapupicul a naqemizing a zuku. pai masa
mavan aicu, tjalju maza ken a kitjauvalit
tua siihu a pudjavadjavai tua kakazuku a
kacalisiyan.
荷蘭及鄭成功政權對平埔族群的屠殺和經濟剝削,清朝時代重大的流血衝突及鎮壓,日本統治時期全面而深入的理番政策,一直到戰後中華民國政府施行的山地平地化政策。四百年來,每一個曾經來到臺灣的政權,透過武力征伐、土地掠奪,強烈侵害了原住民族既有的權利。為此,我代表政府向原住民族道歉。
a sivitai na hullanda kata pinaljavakan
ni ceng-ceng-kung napapacai tua tjuruvu a
pingpu zuku a caucau, sa qavi tiamadju
tua sikavaljualjut; a pinaljavakan na
cingcau izua kudral aravac a maqaqeciqeci
kata paselapai; a pinaljavakan nua zipun
na penulinglingetj a kemaljaqulidan
angata a pavalit a seman caucau niamadju,
patja tucu a pitjaivililj anga tua
maqaqeci, kamayan a cunghuaminku a puri
seman pairang ta kacalisiyan. aicu a 400
a cavilj, a nasemamaza anga i taiwan a
paljavak a marka siihu, nasema picul a
lemivu, naqemav tua kadjunangan, a
semavuta a papeneka tua kaniamadjuan a
manguaqan a kacalisiyan. pai masa mavan
aicu, tjalju maza ken a kitjauvalit tua
siihu a pudjavadjavai tua kacalisiyan.
原住民族依傳統慣習維繫部落的秩序,並以傳統智慧維繫生態的平衡。但是,在現代國家體制建立的過程中,原住民族對自身事務失去自決、自治的權利。傳統社會組織瓦解,民族集體權利也不被承認。為此,我代表政府向原住民族道歉。
a kacalisiyan sikilailaing tua kakudan a
pakaizua tua marasudjan nua taqaljaqaljan,
saka izua kemasi sicuayan a puvarungan
madjadjalu katua nanemanemangan i kacauan.
ljakua, tucu a liningedjelj a venaquan a
kakudanan nua kukka, neka anga nu picul
nua kacalisiyan a kisumadju a kipenetj
tua patjara niamadju a sengsengan, neka
anga nu picul a kisumadju a kilalaing tua
taqaljaqaljan. namaceperak anga sicuayan
a sirasudjan ta qinaljan, sa inika
sinumavan tiamadju na vaquan a pinaka
minsiu a sirasudjan. pai masa mavan aicu,
tjalju maza ken a kitjauvalit tua siihu a
pudjavadjavai tua kacalisiyan.
原住民族本來有他們的母語,歷經日本時代的同化和皇民化政策,以及1945年之後,政府禁止說族語,導致原住民族語言嚴重流失。絕大多數的平埔族語言已經消失。歷來的政府,對原住民族傳統文化的維護不夠積極,為此,我代表政府向原住民族道歉。
a kacalisiyan tjara izuazua a kai
niamadju a paqulid, ka cemalivat tu zipun
a napaljavak a pinnetj tu masa kipalaing
tu pavalit a seman caucau niamadju; ka
pitjaivililj ta 1945 a cavilj, ljemaini
anga a siihu a qivu tua kai a
kinacalisian, avan a sika
patjaseqazaqazalj anga a maulaw na kai
nua kacalisiyan.pai sa namaqulip anga a
mareka kai nua se pingpu zuku. a
namasasevalivalit a siihu, inika
nakisasusu tua kakudan tua bungka nua
kacalisiyan, pai masa mavan aicu, tjalju
maza ken a kitjauvalit tua siihu a
pudjavadjavai tua kacalisiyan.
3-1│3-2 |